Direkt zum Inhalt

13.2 Lorenzo Valla*

Barbaries Gothicis invecta ferociter armis

constiterat solido per Latium omne gradu

seque clientelis cum iam munisset et annis

inque hostem blattas mitteret et tineas,

indignans patriam tam foede Valla iacere

armavit subitam conseruitque manum.

Illa supercilio sperans rem posse teneri

debacchata quidem, sed prope fracta fuit.

Et nisi per mortem cecidisset tota profecto,

interea vinci, qua valet arte, liquet.

Queis tibi pro meritis – si grata est Roma, probabit –

ponimus haec tumulo carmina, Valla, tuo.

Romulus est urbis, Valla est idiomatis auctor:
Hic reparat primus, primus ut ille struit.

Barbaries Gothicis invecta ferociter armis

constiterat solido per Latium omne gradu

seque clientelis cum iam munisset et annis

inque hostem blattas mitteret et tineas,

indignans patriam tam foede Valla iacere

armavit subitam conseruitque manum.

Illa supercilio sperans rem posse teneri

debacchata quidem, sed prope fracta fuit.

Et nisi per mortem cecidisset tota profecto,

interea vinci, qua valet arte, liquet.

Queis tibi pro meritis – si grata est Roma, probabit –

ponimus haec tumulo carmina, Valla, tuo.

Romulus est urbis, Valla est idiomatis auctor:

Hic reparat primus, primus ut ille struit.

Barbaries Gothicis invecta ferociter armis

constiterat solido per Latium omne gradu

seque clientelis cum iam munisset et annis

inque hostem blattas mitteret et tineas,

indignans patriam tam foede Valla iacere

armavit subitam conseruitque manum.

Illa supercilio sperans rem posse teneri

debacchata quidem, sed prope fracta fuit.

Et nisi per mortem cecidisset tota profecto,

interea vinci, qua valet arte, liquet.

Queis tibi pro meritis – si grata est Roma, probabit

ponimus haec tumulo carmina, Valla, tuo.

Romulus est urbis, Valla est idiomatis auctor:

Hic reparat primus, primus ut ille struit.

Die unkultivierte Barbarei, dreist herbeigebracht durch gotische Waffen,

hatte unerschütterlich Fuß in ganz Latium gefasst

und als sie sich bereits mit einem Gefolge und Jahren abgesichert hatte,

und Motten und Würmer gegen den Feind schickte,

empörte sich Valla darüber, dass seine Heimat so schmählich darniederlag,

bewaffnete sich und schritt eilig zum Kampf.

Die Barbarei hoffte in ihrem Hochmut, einen Sieg zu erringen

und tobte gewiss noch, doch war sie schon fast gebrochen.

Und auch, wenn sie nicht durch den Tod völlig zugrunde gegangen wäre,

wäre klar, dass sie inzwischen durch die Kunst besiegt würde, durch die dies möglich ist.

Für diese Verdienste – wenn Rom dankbar ist, wird es das gutheißen –

lege ich dir dieses Gedicht auf dein Grab, Valla.

Romulus ist der Schöpfer der Stadt, Valla der der Sprache:

Dieser erneuerte als Erster, wie als Erster jener erbaute.

Werkbezug: Elegantiarum linguae Latinae libri sexArs grammatica.

Valla schrieb Grammatiken und Stilistiken, um den Verfall der lateinischen Sprache durch den Einfluss des barbarischen/scholastischen/mittelalterlichen Lateins zu verhindern.