Elegisches Distichon

Dum patriam laudat, damnat dum Pogius hostem,

nec malus est civis nec bonus historicus.

Qui Baldum iuri negat accendisse lucernam,

ille potest medio sole negare diem.

Nam dudum extinctam haec melioris saecula lucis

opprimerent, radiis sed micat illa suis.

Illa suo auctori tanto speciosior, orbis

fulgida quod mediis luxerit in tenebris.

Maior ab exilio parta est tibi gloria, quam si

non esses patriam vertere iussus humum.

Ingenio siquidem stimulos dolor addidit et te

fecit ad ignotos condere verba modos,

ut modo non certent de te tantum oppida septem,

Italia affirmet tota sed esse suum.

Exigua tumuli, Danthes, hic forte iacebas

squalenti nulli cognite paene situ.

At nunc marmoreo subnixus conderis arcu,

omnibus et cultu splendidiore nites.

Nimirum Bembus Musis incensus Etruscis

hoc tibi, quem imprimis hae coluere, dedit.

Doctior an dicam vixisti purior? Atqui

vixisti, quo non tempore debueras.

Ingenium, sterili quod tunc defloruit aevo,

hoc natum caelo si meliore foret,

fallar, vel poterat parasangis vincere multis,

quotquot ab exculta pectoris arte vigent.

Hic Thomae cineres positi: Cui fata dedere

ingenium terris vivere, caelo animam.

Quis iacet hic multa formosus messe December?

Ingenium aestivae fertilitatis habet.

Quid non talis ager hac tempestate tulisset,

ingenia autumno quando fovente calent?

Barbaries Gothicis invecta ferociter armis

constiterat solido per Latium omne gradu

seque clientelis cum iam munisset et annis

inque hostem blattas mitteret et tineas,

indignans patriam tam foede Valla iacere

armavit subitam conseruitque manum.

Illa supercilio sperans rem posse teneri

debacchata quidem, sed prope fracta fuit.

Et nisi per mortem cecidisset tota profecto,

interea vinci, qua valet arte, liquet.

Queis tibi pro meritis – si grata est Roma, probabit –

ponimus haec tumulo carmina, Valla, tuo.

Laurens Valla iacet, Romanae gloria linguae.

Primus enim docuit, qua decet arte loqui.

Qui legis hunc tumulum, legeres si scripta sepulti

possentque hic oculis nuda patere tuis –

quam fluit eloquio, quam dulciter afficit utque

nil nisi nectareum quolibet ore sapit –

divinus fieres nec quamlibet ante sciisses,

iurares dictum protinus ambrosium.